İzmir Sinagogları bir dönemin hoşgörülü ve birlikte yaşayan toplumun en güzel örneklerinden. İzmir sinagog sayısı açısından hala birçok adrese sahip. Bir kısmı hala aktif.
İzmir ve Yahudilik
İzmir’de Yahudilerin çoğunluğu 1492 yılında İspanya’da Engizisyondan kaçan Sefarad toplumu ile birlikte artıyor. Gerçekten hala çok az olsa da Yahudi İspanyolcası bilen topluluk üyeleri mevcut.
15. yüzyılda İzmir’e gelen Yahudiler şu an Kadifekale’nin altında kalan mahallelere yerleşir. Yıllarca Türk Müslüman, Rumlar ve Ermenilerle komşu mahallelerde ve iç içe yaşar, genelde ticaretle uğraşırlardı. Musevilik ve İzmir için önemli figürlerden biri Sabetay Sevi de İzmirlidir.
Boyozun Hikayesi
Bir söylentiye göre İzmir Boyozunu Yahudiler İspanya’dan getirir. Yahudilikte bilindiği üzere cumartesi günü çalışılmaz. Bu sebeple hamur işleri bir gün önceden yapılır ve cumartesi için saklanır. Bu sebeple Yahudiler hamurişlerinde iyidir. Ancak boyozun taze yenmesi gerektiği için de bu hikaye yoruma açıktır. Lütfen yorumlar kısmına fikrinizi belirtin.
İzmir Sinagogları
İzmir Sinagog ve Havralarının büyük çoğunluğu şu anki Kemeraltı, Mezarlıkbaşı bölgesindedir. Bu bölgede yer alan 9 sinagog, İzmir Yahudi Mirası Projesi kapsamında yenilenerek tanıtıma hazırlanıyor.
Kemeraltı bölgesindeki Sinagoglar:
1 – Bikur Holim (Hastane Sinagogu)
2 – Portekiz Sinagogu
3 – Bet Hillel Sinagogu
4 – Etzhayim (Yaşam Ağacı)
5 – Algaze Sinagogu
6- Shalom Sinagogu
7- Yabancılar Sinagogu
8 – Sinyora Sinagogu
Kemeraltı Sinagogları hakkında detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Karataş Bölgesindeki Sinagoglar
9 – Beth Israel Sinagogu
1800’lerden sonra Mezarlıkbaşı bölgesindeki Yahudiler Karataş bölgesine ve Alsancak’a taşınır. 1905 yılında yapımına başlanan Beth Israel şu an İzmir’in en büyük ve popüleridir. Aktif olarak nikah törenleri de yapılmaktadır.
10 – Roş HaHar Sinagogu
Karşıyaka Bölgesindeki Sinagoglar
11 – Mezaket Arabim Havrası
1685 Sokakta yer alan havra 1800lerin sonunda yaptırılmış. Karşıyaka Yahudileri İzmir merkeze geçince uzun süre boş kalır. 2000’li yıllarda Karşıyaka Belediyesi Konservatuar Binası olarak kullanılmaya başlanır.
İzmir’deki Diğer Yahudi Mirasları
İzmir’deki en aktif Musevi mirası şüphesiz Havra Sokağı. Onun dışında yine Agora müzesinin yakınında Sabetay Sevi evi bulunuyor. Gürçeşme Musevi mezarlığı ile Bornovadaki Musevi mezarlığı haricinde şu an tek aktif olan Yahudi mezarlığı da Altıntağ’dadır.
Onun dışında İzmir Yahudilerinin düzenlediği İzmir Sefarad Kültür Festivali ile İzmir Yahudileri bir araya geliyor.
